= و 9 اديسي اٿي ويا, مڙهيون مون مارين
جناب جي. ايم. سيد
جئمر: وفات: ٣"۱._جنوري اه 0 يا لين ۱440ع
طٰ
تحايم
حلد ]٣٣ جنوري_مارج ۱590ع [نصر ۱
نگران
ايڊيٽر
نفيس احمد شيخغ
طارن عالم
سندي ادبي بورڊ
ڄا مشورو سند
هِهرڻ سنڌي ادبي بورڊ
ڄامشورو نشك
1[17ع0011) , "لا1[1111[4/419[" 116
5 :81ع9 ,1 :44,1۱6 :]0 ل؟
)115)8111611608 18 1955(
11 11 8601111010016086 ,1811811886 [1110[11 5 11 3511 01 01111181[ 80118ع1 010 886 41 .1 1115 1111
11 091 91011101011[ 8110 )16101111611 118) 101 180110 [1(13ه [[[(51]1 ٣ا 0151161160[ .11111
17011110127 ,1111516 ,1101108)1011 ,(11911128]101) ,/1118]013 ,116618]1116 168]1«8ل) 011)6111]90181ل) 111 16]) 8168 5111011 01 211161116 36116181) 8118 19 ]16116008108[9 ,111111811181108 1 .70]18601088زڊ/ ...1 1511 1181681181 01 019106]
13661065 )٣8118[8110115 01 0110 1118111 16 5...
)001188[0011081106 810011 ]91101108101( 06 800165860 ]0:
0110042 1916856 511580111001011 ]170 101)01 5)8[1- ع11001 7]81188ٰ 1117ع1118116) "11811[عا[" .3 1 ير 511811 01 08101 51101۱1 [11٣ 1116 ]' (76070 :ع006)) )]15408) 1811[5]1010 .511 ,1190618980 15]01ع1081 ,5111011 ,18]980ع11«06 :18 09 (0221)) :61[6]0[110]!86ع 1 7/7/1060 (0221)) :6[60]10116]' مواد موڪلڻ ك خريداريءَ لا لکيڑھ ايڊيٽر مئنيجر بڪ استال مھراڻ” تماهي سنڌي ادبي بورڊ, تلڪ چاڙهي, حيدرآباد, سنڌ سنڌي ادبي بورڊ, ڄامشورو, سنڌ فون انمسر: ۱04 (پوست ڪوڊ .*ا.۱٣) (نوٽ: خريدارن کي ٻاهريس ملڪن ڏانهن موڪلڻ لاءِ فون نمير: ۱ ا٣ ۱ لپايا ساليانو چندو چار سؤ ربيا ساليانو چندو: > .>> ۱ ربيا في پرچو: . . ٣. ربيا
15111860 8110 150191161160 99 51101116111 1-15 8 1116 85110111 60891 108166 1111 5.
گذارڻة 9 تت 4؟ اڀريل 9-7 ايم. سن سان کا نا ٿي ويو' اٽالله و انا اليه راجھون .
سن جي تاريغ ڇو هڪ ببوتفزيٰ بات, سائينءَ جي رحلت سان پُڄاڻيءَ تي پھتو!
هبال بثلاابجي ترالن غاشن جرڻ سارزثيزن جن نائين لفلجي ويوڻا
يا سائين جي. ايمر. سيد جو چمڪندڙ نانء سنڌ جي ايندڙ نسلن لاءِ اتساه جو سبب رهندو.
4 سائين جي ايمر. سيد تي سنڌ جي مستقبل جو سلام رهندو!
سائين جي. ايمر. سيد جي شخصيت نهايت پھلودار آهي, جنهن م سنڌ جي زندگيءَ ڪن هر رنگ ٻھڪي رهيا آهن. ُنھن سڀني رنگر مان ادب, ثقافت ۽ تعليم جا رنگ وڌيڪ گھرا ۽ دل کي ڇهندڙ آهن.
اڪ يو ادب ۽ ثقافت وسيِلي سنڌ مر قومي جاڳرتا پيدا ڪئي. سنڌي ادبي بورڊ ۽ سنڌ يونيورسٽي سائينءَ جي جاکوڙ جا يادگار مثال آهن.
سائين جي. ايمر. سيد سنڌي ادبي بورڊ جو باني ۽ خالق هو. 70077007 9 آگسٽ ٣۱95ع م سنڌي ادب جي ترقيءَ لاءِ هڪ قومي ادارو ”سنڌي ساهت لاءِ مرڪزي صلاحڪار بورڊ” قائمر ڪيائين. نہ صرف اداري جو بنياد رکيائين, پر ان سان گڏ ان جي واڌاري لاءِ رات ڏينھن پاڻ پتوڙيندو رهيو, جنشن ۾م کيس پنھنجن پيارن دوستن ڊاڪٽر گربخشاڻي, ڄينمل پرسرام, لالچند آمرڏني مل بيرومل مھرچند, ڊاڪٽر دائود پوٽي, دين محمد وفائي, علاہہ آءِ. آءِ. قاضي, سيد ميران محمد شاھ, پير علي محمد راشدي. پير حسامرالدين راشندي ۽ ٻين جو علمي ۽ عملي ساٿ ۽ سھڪار حاصل رهيو. پاڪستان قائم ٿيڻ کان پوءِ, انھيءَ اداري سنڌي ادبي بورڊ جي روپ م نئي انداز سان پنھنجي ڪم جي شروعات ڪئي, جنه ۾ اڳتي هلي سائين جي. ايم. سيد نائب صدر ۽ اسٽئنڊنگ ڪميڻيءَ َ جي چيئرصس جي حيِثيت پر اهڙي ت مثالي خدمت ڪئي جو اُن ۾ صحيح معنيٰ پر جان پيدا ٿي ۽ اداري جي پڙه پختي ٿي.
اڄ جنهن سنڌي ادبي بورڊ جو نانءُ, سنڌ جي مستقبل جي روشنيءَ جي حوالي سان هڪ علامت سمجھيو وڃي نو ۽ مشرق ۽ مغرب جي ادبي ۽ تحقيني مرڪزن ۾ سنڌ جي سڃاڻپ جو سبب بڻيو آهي, انھيءَ عظيم اداري جو اصل باني سائين جي. ايم. سيد ئي هو. سائيءَ جي ڇڏيل نشانيس مان سنڌي ادبي بورڊ, خاطريءَ سان, هڪ نفايت اهمر, بنيادي ۽ امله نشاني آهي.
سائين جي. ايمر. سيد جي ڏکوئيندڙ وڇوڙي تي سنڌي ادبي بورڊ جي مانواري ٽي شاهھ راشدي, سندس احترام مر هڪ ڏينهن بورڊ جي آفيسس کي بند ڪرڻ جو اعلان ڪيو, سائينءَ جي تدفيس جي موقعي تي شرڪت ڪئي ۽ هڪ پريس بيان وسيلي اداري جي محسن جي خدمتن کي ياد ڪري عقيدت جو خراج پيش ڪيو.
سائين جي. ايمر. سيد جي وڇوڙي جي انتھائي المناڪ موقعي تي اسان سائينءَ جي پونئيرن جناب سيد امير داد ها جوا
سمورن ڀاتين سان گڏ سندس هزارن حبدارن ۽ عقيدتمندن سان همدردي جو اظمار ڪندي, پنھنجي دلي ملال چ:رانڪم اچ
اظهار ڪريون نا ۽ سندس مغفرت لاءِ دعاگو آهيون. جيئش تہ سائين جي. ايمر. سيد جي وفات وقت مھراڻ جو هيءَ پرچو ڇپجي راس ٿي چڪو آهي, انڪري هن مرحلي تي اسان کي عقيدت جا آهي چند لفظ لکڻ جو موقعو ملي سگھيو آهي.
بورڊ جي مالي مدد لاڪ سرڪار کي اپيل
سنڌي ادبي بورڊ جي ڪارڪردگي علمي ۽ ادبي حلقن ۽ سرڪاري ادارن کان ڳجھي ڪانھي. بورڊ ماضيءَ م جيڪا ادبي خدمت ڪئي آهي. ان جي عالمي سطح تي تحقيقي مرڪزن م مڃتا ٿي چڪي آهي ۽ هاڻي بورڊ پنھنجي نئين سربراه, سينيٽر حسين شاه راشدي:َ جي رهبريءَ مر ڪيترائي نوان علمي پراجيڪٽ شروع ڪرڻ گھري ٿو, جن مر خاص ڪري شمس العلماء مرزا قليج بيگ جي باتي علمي ذخيري کي "8-0 سائنسسي انداز سان پڌرو ڪرڻ, سنڌ جي تاريخ جا رهيل جُلد تيار ڪرائي منظر عام تي آڻ ڻڻ۔ وڌيڪ اهم آهن ۽ اوليت جا گهرجائو پڻ. 00-0 09909099000 موجودگي بنيادي شرط آهي. بورڊ وٽ هن وت مالي لحاظ کان سخت اثتھوند آهي, ڇو ت سنڌ سرڪار جي موجوده شالات البق لکريا گرات ناڪاني امن اهزي رشان اه بي نڪ تن ڪڊ آهي زان انڪ ا2 کڻڻ تہ درڪنار, مورگو موجودد علمي ڪمن کي راس ڪري سگھجي. بورڊ جي مالي صدد لاءِ سرڪار کي ڌيان ڏيڻ کپي. .-"-"-"”7"-"-"5-5"-7-7-7- جو خاص خيال رکندي هئي ۽ ان دؤر جا وڏا وزير وزير ۽ ٻيا سرڪاري أقند ري حلقا سنڌي ادبي بورڊ جي مالي مدد لاءِ هميشہ اڳرا رهندا هئا.
سنڌ جو هاڻوڪو وڏو وزير جناب سيد عبدالله شاه هڪ علم درست ۽ ادب نواز شخص آهي. اسان شاھمہ ضاحت کي اپيل تا ڪريون ات سنڌي ادبي بورڊ كن مالي بجران ان ڪڍن ان من نضلي بخش تمرتن سان ادن قددت جاري رکڻ جو موقعو فراهم ڪري. اسان جي اسندعا آهي : ت هن مالي سال کان بورڊ لاءِ سالان گھهٽ م گهٽ هڪ ڪروڙ رٻيا گرانٽ جاري ڪئي وڃي.
ساڳيءَ طرح مرڪزي حڪومت مان, اڪيڊمي ادبيات پاڪستان جي معرفت, بورڊ کي سالان فقط هڪ لک رپيا گرنٽ ملي ئي, جا ”وفانق“ جي حوالي سان اتي م لوڻ برابر ب ڪونھي!
وفاقي وزير تعليم جناب سيد خورشيد احمد شاھه جھڙي سنجيده علمي شخصيت کي اسان جو نماڻو عرض آهي تد وزيراعظم پاڪستان محترمہ ببنظير ڀٽو جي خصوصي توجه سان, اسان کي مرڪزي حڪومت وٽان گھٽ م گھٽ پنجاه لک رپيا سالان گرانٽ منظور ڪرائي ڏين.
هن چونڊيل عوامي ۽ جمهوري حڪومت ۾ سنڌي ادبي بورڊ جي مالي مدد ڪرڻ صروبائي توڙي وفاتي حڪومت تي فرض آهي ۽ اسان کي اميد آهي تہ اسان جا اهي عرض اگھائي, سنڌي ادب جي بھتري ۽ ترقيءَ لاءِ
انتظام ڪيا ويندا: -ن.ا.ش
17 بٽجچجؤيصٽ_ج#ج 1 - ڪجججححححجح----ححججٽجججه- ۱444-۱ع
86.”
حئم: ۱۱-دڊ سمبير 0٣۱4ع
تن ٣ ۱-جنوري ۱449ع
و
۱4-اپريل ٣٣۱5ع رفات: دسر 554٣ "اع
شاعري شيخ اياز
تاجل بيوس
عنايت بلوج/ اياز گل/ ادل سومرو
نورالھديٰ شاھ/احمد سولنگي/سوز هالائي محسن ڪڪڙائي/ آتثم نائنشاهي/ منير سولنگي/ عبدالقيوم صائب
انيس انصاري/مقصود گل/قاضي منظر حيات/ محسن عباسي
غلام حسيوع رنگريز/ راشد مورائي/ ڪرم ٽالپر احمد تالپر/بادل/محمد علي پٺاڻ/ نياز پنھور بخشڻ مھراڻوي/ پٽيا ولڀ/ ڪور ٻرڙو
شنم گل/ ستار رند
زوار نقوي/پُنمل/اظهار سومرو
اڪبر جسڪاڻيآروشن گھانگھرو
مير محمد پيرزادو/اسحاق سميجو
ه مقالا
۱. اٿر جا مدرسا
اسد ڪيريو/اقبال رند/انجم قاضي/
معشون ڌاريجو
وسيمر سومرو/علي دوست عاجز/ معصوم بخاري/ سميع ڪنڌر
فياض ڇنڊ ڪليري/عزيز ڪنگراڻي/ ڪور هالائي/ ماڻڪ ملاح
فياض ٻرڙو/عباس بنڊ
اخلمز جنابغلاير نيد غازن/استنات اتآ رال
خليل عارف سومرو/سڪندر شيم/ رياضت ٻرڙو/ جاويد
منظر راڄپر/آغوش لوهاڻو/صابر هيسباڻي/
روبين ابڙو /صفر ڪلھوڙو/شاھ خالد/ ضمير گرل سميع ساجد جوڻيجو/مسڪين سمون/ ناصر
چاڇڙ/ سچل سرمست جو ترجمو: امير علي چانڊيو
ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ
ابياس
.٣ اوائلي شايع ٿيل سنڌي لوڪ ڪھاڻيون .٣ سنڌ جي تاريخ جا ماخذ
4. ۱4۱4ع کان وئي سنڌي ٻوليءَ ۾م چپيل ڪتابن جو جائزو -
...ويش هڪ سرسري جائزو) . مخز ين لجا را ڳل
يي تت
۔ ڊاڪٽر غلامر علي الانا .ڪت مرليدر جيبتلي
ڊاڪٽر قريشي حامد علي خانائي َاڪن الا رگير ٻخ
غلام محمد لاکو
_ محمد پنھل ڏهر
نظامرالدين کوسو ڪي
؟
؟٣ ؟٣
٣
۾ ؟
٣ ۱ مب آ «٣ ٣مه ... ۾٣
۱٣
۱ ۱. اسماعيلىي-۔ سنڌ مر آمد, حڪومت ۽ زوال .۱*٣ علاہ سيد نجى الته شاھه راشدي
ه ڪھاڻٹيرون
۱. لاس اينجلس جي هڪ خوبصورت ٽام ٿا ٳٻڀأغق ال
.٣ ڇڪتاڻ
.٣ هنگامي ايجنڊا
ه. جنگ جي ميدان م
". پڄناءُ
". آس جي ٽياس تي ٽنگيل خواهش
4. پريا بادل؛ ٻيرن رت
4. دوزخ ۾ لکيل ڊائري
ه ڪالمر
ه تبصرا ۱. شاھ جون آکاڻيون
.٣ سنڌ جي تاريخ جا وکريل ورق
.٣ سن جي تاريخ جو جديد مطالعو
۱ - ۱550ع
تاح جويو خلا فختطفي خبردگي
امام راشدي
سليم ڇنا (سينئر) قاضي آياز مھيسر
رفيق سومرو
طارق قريشي
لياقت رضوي
انور ج و کيو
صناز بخاري
جت اناڻن فرينسيمڪا پيرانٽوزي سنڌيڪار: ولي رام ولڀ
غلام محمد لاکو
نصير مرزا/محمود مغل مرتضيٰ سيال/ بدر اڄڻ
نصير مرزا
غلامر محمد لاکو جامي چانڊيو
محمد پنھل ڏهر
۱٣۱ .ٹ
۱“ . ٣ ٣۱4 ٣٣4 ٣٣٣ ٣ ٣اٻ ٣ ٣٣۱
٣٣۾
٣٣4 0؟ ا*؟
يه لا /7؟ ٣آ/؟
تس سان لڌي لال, جن ههلك جڳ خل اقئو.
ار ۽ نتان پس گنصرن پري جس جنت حجا شستاقن,, اچان آوراهان ٿکئنا. يا ني چيٺار يفن ډ چا ډاڃ اين اڪ مُنڙي: لرچي تي؛لططيف, لھارارو لاهوت ڏي.
لك سندي لال, مَڇڻ مت وڃسايين.
تانسين تون نہ فنير, جانسين سانگ سسيءَ جو, ماڻنئو نس ملير, جس جُسو سال مُباح ڪپيو.
خواجڄ محمد زمان الُواري شريف)
”.... شاھ عبداللطيف ڀتائي شاعريءَ کي عوامي بڻايو. عوامي مان مقصد آهي عوامي ٻولي, عوام جا جذبا,
عواممر جو ماحول ۽ عوامر جا مسسئلا, يو تہ ٿشاھ عداللطظصيف شاعريءَ کي عوامي بڻائڻ جي باوجود بہ شاعريءَ جي عظمت تي پوريءَ طرح قائم آهي. هن جي شاعريءَ ۾ ردمر, موسيقيت, عڪسيت, رمزيت, اهڃاڻ = سڀ ملندا. شاهہ جي شاعريءَ م وحدت جو تصور, هتي رحدت مان منھنجي مراد آهي 11116186] 01 'ڙ)1111] اصولي وحدت جو تصور قائم رکڻ ۽ انھيءَ کان سواءِ هن کي اهڙو سولو بڻائڻ, جو هڪ عام ماڻڻفوءَ جي زبان تي بہ شعر اچي. اهو شاهھہ صاحب جو وڏو ڪارنامو آهي. اها ڳاله شام گهٽ شاعرن م ملندي. اثبال شام وڏو شاعر آهي, غالب تمام وڏو شاعر آهي. پر ڪاليج جا پروفيسر, ايمر. اي جا شاگرد یا انھيءَ ليول جا ماڻھو ئي هنن جي شاعريءَ کي سمجھي سگهندا: باقي مزدور, هاري ۽ عام ماڻهو هن جو شعر سمجفي ن سگھندو. شاھ لطيف ڪمال اهو ڪبر آهي ت هڪ عام ماڻھو کان وئٺي هڪ وڏي م وڏي اسڪالر تائين جڏهن سندس شعر پڙڑهن ٿا تہ ساڳيءَ طرح سمجفن
لان٣تہ نيريز غباسي
شيخ اياز
وايون )۱3( پنجي بجارن ۾ روز رڪامس آٿا. يي ڏيت برڻ ناشن جنا گريا ٻين ٻن هر/ ٻوليندا ها ٻولڑيون, سي لڙڪي لامَسن ۾ر, باک ڦُٽي جو ڪو ڳولي ٿو تن کي بُن بن 7 , ڇا جي لاءِ ڇپي ويا هو پنھنجي ئي مَ ۾؟ چپ وئي آ ڇانسجي چوڌاري کس ۾ر. (؟( پنڊا ڀرينديون ٿيون وڃن! ڏس لُوءَ ڪيڏي ٿي لڳي پر ڪون 'ٿيون ڪنھن جي مڃن, پنڊا ڀرينديون آئيون وڃن! ٿا تير سج جا ترورا ترمر ڪري تس تي سسس, پنڊا ڀرينديون آئيون وڃي! آ تيز ئي ويئي نپت پر ڪونہ ننسيسون يرو ڀجسي, پنڊا ڀرينديون آٿيون وڃن! (٣؟)( هي بہ گھرجي هو بہ گھرجي, هي هڏا چوڌار ڏس, آ؛ هي هڪوار ڏس. اس ۾ نپور جي نون سج جسي ديسوار ڏس! آءٌ هي هڪوار ڏس. بي طرف اونداهہ لھسرون ائي هشي, ينار ٿ: آء هي هڪوار ڏس. تيرگي ڪائي أزل کان آه تارئون تار ڏس, آء هي هڪرار ڏس. وڄ جڻ چمڪي پئي ڪا رچ ڪارونپڀار ڏس!
(٣
پي پوڙهو, مسا ڌيءَ ڪڪ سڀ اُبھرا ت يي هي ب آ آجيوڪا, منھنجا ڌڻي ت 1 5 ڪر چوندو گوٺ ۾ آهن لڳا مانيءَ ڇيا سب أبفترا پنات تي: )0( -
ڪير خالي ڪرسيون, ويا ڪري تس تان اي جام ومينا سيڪدي ۾ ڪن پيا ڪجھ ڳالھڙيون! ميز تي ڇا ڪجھ ٻڌيس نو, ڏئي مئني کي هٿ تون؟ چو اڪڀلو ٿو پئين ڪهڙيون اٿي ساروڻيون! ثيز کائيندا ڏس ئيون ڪترا ٻرنديون بنسييون!
گمگه ڪيٽو آ گمتيءَ مر گمر ٿيون سڀ روشنيون! ُ
(3)
موت جو گھوڙي سُوار پر ڪري ڀالا هڻي ٿو.*
راه هن جي آهہ ڄڻ شاخ انار, پر ڪري ڀالا هڻي ٿو
وائرو جنھن تي لڳي ٿو موتمار پر ڪري ڀالا هڻي ٿو.
جنهن طرف ڏس شعل زن آ لال زار ڀر ڪري ڀالا هڻي ٿنو.
جنگ جي ميدان ۾ ڪنهن کي قرارُ؟ پر ڪري ڀالا هڅي ٿو.
9 هي ار ”“ * مغربي مصرر بروگيل جي تصروير 16811۱ 01 111111]011٣1ٴ کان متاثر
(۱3)
۱ *840-۱
(٣؟)( ڪيترا خيما کُپي ويا,
چنڊ تڪريءَ تي کڙيو آ؟ ڪر ٺو دفنانجي جو ڳگوٺ سارو هئن سڙيو آ,
چنڊ تڪريءَ تي کڙيو آ؟ واٽ تي گھانس وڻس ۾ ڪو تہ ٿڪ جي ناٻڙيو آ,
چنڊ تڪريءَ تي کڙيو آ؟ ڏس تہ پيلي گل جيان سنستار ساروئي ٽڙيو آ.
چنڊ تڪريءَ تي کڙيو آ؟ وک هس جي ائس وڌي ئي ڄڻ گُڙيءَ ۾ گل کڙيو آ
چنڊ تڪريءَ تي کلڙيو آ؟ ٿو وڃي ڪيڏانھس اوچو ڪير وستيءَ تي چڙيو آ
چنڊ تڪريءَ ني کڙيو آ؟ چنڊ اس آڪاس ۾ ا ڄڻ تہ ڪوني ڦٽ مڙيو آ
چنڊ تڪريءَ تي کڙيو آ؟ ڪير اهڙو گامڙيو آه
چنڊ تڪريءَ تي کلايو آ؟
(2)
انڊلٺ جس تي گُستي ٿي سي ٻَٻُر ڦلڙيون تہ ڏس! وَن ڏس وشراهہ جا!؟»«
اس اُٺي جسو راءُ تس سي جس گولي جسيٽئس جس ون ڏس وشراهہ جڑا!
ارچتو ڪڪريون هتائي آھه نڪنو سج- سيس وَن ڏس وشراهہ چسا!
لُڑڙڪ آڻي سار ڪنھن جي, ٿي چري مس کي تہ ڦِس وَنَ ڏس وٹراھہ جيا!
(4)
آگ اُجماڻي ناهي. ڄر ۾ گيت پيا جُرڪن, عصر ٻئي گذري.
پيار پ نگا ڪيئي اُڏري تس ۾ كسامي ويا, پو ہ کس نا ڪون پيائاافسرااوروَر ڪن, تاندارد,
چنڊ چڪ ر ر ڪھاڻي ساڳي. پوري ٿيڪٍي ناه, ڪيئي ثا آڪا اُڏاررن ٻيھسر ٻي هر ڪن, تيي تيزاتظظ
هنج اچس نا هنج وڃس نا نير ولسوڙا ڏئسي, راتيون اڳ جان آهن, پيئون ڪونجون ڪَرَ ڪَر ڪن, من ۾ ڊانڍ وساڻا ناهس, پسيٽ پزڪ نا سُر تي سيءُ تہ آهي, پيسئون سسسرون سٽرسٽر ڪن عصر پئي گذري.
ڏيئا ڏيئا ڏيھہ ڏسان شل اڳ نہ اُجھامانمان روشنس ۾ر رنگ رليون شل سارا گھر گسر ڪن, گڀيت آرتا آهسن جس کي مسوت نٿو ماري, جمرڻا بڻجي ڪيئي شاعر مون جن جه رجهر ڪن, عيستر پنڂي کندري.
آگ اجھاڻي ناهي. ڄَر ۾ گيت پيا ڄجَُرڪن
ججججڪڪجڪجڪچججڪڪجڪڪڪڃڪجڪڪڪيڪڪيوڪججييپڪڪڪجججهڪوجوجڪووجڪجڪجججججيجيجيججججيوحححح
ھ گامڙيو:- ڳوناڻو.
< انگرير مصور ڪنسٽيبل جي پينننگ ٣811100109 8110 011050]56,ِ1 کان مناثر ئي لکيل.
۱8-۱ .جڪ جج (؟)
(۱...)
آنءُ تہ تنھنجر بانفو آھيان, انا عمسسسنڊ.
آا عسسستده.:
ڪن ناو اناالحق اابان,
نا عمسسسسلده. يوءِ بہ ڪنهن مندو ناهسان,
اًنا عل:.
(۱۱) ڪا ت ٻي نوري ڏئي مون ڪالهہ ڪينجھر جي ڪناري, ڇانوري ۾ شام ٿي وئي. ڪئس تماچي تڙ-ڌڻيءَ جي تات کي ڪا شُنڌ تاري سج ڪينجھر ۾ لھي ٺو ڄڻ تہ وڻ جا ڌا ر ڏاري, روشني جنھس جي پُئي ئي هيٺ پاڻيءَ مان نھاري, پيار لغ ٿو پيا رُ تاڙي, سارَ کي ئي سارَ ساري ڇچانوري ۾ شام ٿي وئي.
)۱٣( ساڙ پنھنجي ۾ اڳيئي ٿو سَڙي ڇا نظر توکي آجائي آ٬ لڪي نو هو لَڙي! ڇانوري پر نو نتو پاڻي نئي هر ڪنھس گھڙي ريت ڇو هُس کي رلايو آ, نہ سم ج ھاو وانڙي؟ رُڃ جو راهي. پئنيیان نڪتو ترائيءَ کي تڙي. )۱٣( ڇرري ھي آيپسون ائين کكڦءُنسہ نون ويھي هس جي واٽ تي. ڳوئي ڳالھهيون ڪن ٻيا گھر گھر م تنھنجون. ڇرري هي آيون. پريت ڪبي جي وائکي, ڀون ڀون نيندي پون, ڇرري سي آون. ايندي ويندي ت؛نڪ کي ڪسيسسين لنوايون ڇسرري هي آيون,
اٿ سنا ات نلان
*
غز
ل
ايترا لڙڪ ڪو اگھي ن سگھي, گماو ايڏا جو ڪو سبي نہ سگھي. درڊٳ باب نوا ۇٿخن نڊ بداگقافي: بار آيڏا جو ڪو کڻي نہ سگھي. ايتريون دل ۾ ڳالھجيون آهس, جو ٻڌايان تہ ڪو ٻڌي نہ سگھي. هن سان ايڏي ڪجي مسحبت جو, :رس ناي ري راي سنگطي:
۱5547-۱ع
تاجل ”نڻ.“"
تنھنجو نڌيءَ ڇانو مر٫, ھري ٻيو جوين,
منھنجو هي جيون, رن پر ٿڪجي نٿو.
هلي ۽ حسِلا ڪري, ويٺي ڪنھس ن واٽ, نن گر انننگر پار جي, اونداهيءَ ۾ لاٽ, گجر سارا گھاٽ, مھڪايا ملير جا.
ان ماتا جو ماس, جنھن م منھنجي ماقتا.
ٿڪ تا تا ورا
آهيرون اڻپورا, جاني! هن جھان ھا
اڪس نيريون ڦلڙيون, ٻيريسن جھليو ٻور,
مون کان نٿي مور, وسري مھهڪ ملير جي.
روهيڙي جي رت ۾ ڇوري! مان ۽ تون,
پڪا للر, پيسسسسون, روهسسزوارت ڇڄاڻ, اهر اًاهچاڻ, سڄڻ ۽ سيھ جو.
ڄڻ ڪنھن مروئي, واهوندن ام واسسو ۽ ڪاررنجمر جي ڪاسڻي., پاڻ ڇڏيو پوئي, لنگس ۾ لوئي. ونگيائين وجُود کي.
پر جيئن پتيھل! وھ واهيرن وچ سان,
جيئن ڪا سائى ول, ونگي هن وجود کي.
۱554-۱ع
ر تا
.۾
هو ڏس ريسارڻ, نينگر ننگر ٻار جي, ڄڻ ڪا پوڄارڻ, گي ۾ گم ئي وئي.
ڄڻ ڏهرن ۾ ڏيئيا, گلن جھڙا گيت, منھنجا آهي ميت, سماڻفو سڀ ملير جا.
ڇا هيءَ منھنجي شاعري, ناهن مينگه ملهار؟
آهن جنھس جا پار, سر تي سانوڻ مينهن جا.
ڪاله ب ڪارونجھر, رنو ڳوڙها رت جا,
الا, ڪو وهر ڦتي ماريءَ من مرا
رن پڻ مورجڻ: ڏو هن ڏهر مر,
ڪيڏو ڏس ڪنڊن سان, وڻي نو واهڻ,
ڌڏڪ بٻڪرين-ڌڻ, مھڪي بونءِ ملير جي.
هو ڏس, هس ڏهر ۾ر, ننگر جون ناريون, كنرڻيون ڄڻ تہ سوه تان, اٿن ااريون,
گرورڌري گھاريون, شل هي جوڀس ڏينیڙا!
پياڻيءَ جي يون وڌا ونگ وجسودمر, جتي ڪنھس ب جاءِ تي, نڪا مون ن آنون,
ڏوري ڏنسوسون, ناهن اتڻ اويرا!
عنايت بلوچ غزل
منڙا مون کان آڻيندو وڃجان,
روح کي راحت ڏيندو وڃجان.
تنهنجي راهہ مر نيڻ وڇايمر,
پيارا٫ پير ڌريندو وڃجان. مان ب اُڃايل, تون ب اُڃايل, پيئندو ۽ پياريندو وڃجان. رسستي ويندي جاني مون وٽ, چار گھڙيون گماريندو رڃجان. حسسن جرانيءَ جا ڪي موتي, مون وٽ پي هاريندو وڃجان. آهي عنايت اوسيشڙي مر وسريل کي ساريندو وڃجان.
اياز گل غزل
يتان للئن دنو آهئي.» هو شخص عشق جو اُهجاڻ ٿي ويو آهي. جڏهن بہ توسان مليو آھيان, ائين لڳو آهي,
؛ راد ئي. سرهاڻ ٿي اي آهي. ند ختا ع زا انھيءَ ۾ ڊڪجي ويا, هي پیيار اهڙو تہ ٻپ ارااڻ ئي ويو آهي. سمورو ڳوٺ ٿو پنھنجيءَ ت سونھن سان ٻوڙي, هو ڄڻ آگست ۾ سفھااڻ ٿي ويو آهي. اڳنون رز ان هو ڊڇلايو نن پنھنجن شيرن ائن؛ اک راك ئي تت آلاڻ ني ويو آهي. ملڻ مان لھجي مان,. ڪيڏو لڳي پرائو ٿو, آئين تہ ڪون هو, جيئ هاڻ ٿي ويو آهي! ڪي ٿورا ڏينهن اڳي, مان سندس حياتي هوس, جو مُنھنجي نان وَ کان اڻڄاڻ ئي ويو آهي.
:نت .ٽ8
ادل سومرو
ڌرتيءَ جا پورڄاري آهيون,
پاڻ سڀئي ڏوهاري آهيون.
سنگھرن ۾ ڪيئن قيد ڪندين, خوشبو جان چوڌاري آهيون.
حاڪم جي هر ڳالھہ تِولي, ڪس تا درٻاري آهيون.
بت ئى مس جود اسان جو,
رتس نستا بتاانازي امنسون؛
ديسين لك دلداري آهيون. ثر . ن نذڪار ڪندڙ أا ٿڪ سارنگ سان سھهڪاري آهيون. موهيندڙ گلڪاري آھيون. ڪي بڻيا آزاري آهيون. ليسورو ولس لاءِ يد اين
ڌاريسن کي هيءَ ڌرتي پنھهنجي, آڇڻ کان انڪاري آهيرن.
ي
۱550-۱ع۽
۱540-۱ع
09
چانڊوڪيءَ جا جيڪي اڇا اُجرا گل منھنجي رهاڻي هينان ٿٺڑن ٿا صبح ٿيڻ تي
سج جي گرميءَ م
ڦازو
ڦازو
وگھهري
شامل ٿيڻ تي
ڏيئا بڻجي
جرڪيو پون اٺا.
احمد سولنگي
سورٺ سون برابر ساري چارڻ تنھنجو چنگ ن اهڙو جمڙي سورٺ سونهن تو وٽ اهڙي تند ڪٿي آ جمڙا ان جا وار اق اڪن ڪي اها جھڙا ان جا پيار تو وٽ اهڑو ساز ڪئئي آ سورٺ اجري من جي مٺڙي نهنجي سن هن #سيس. تنمنجي مث م ماڻڪ موني,
(3)
هيرا لال هزار
هن جي نيڻ ب اهڙا جوهر موڳا سڀ وينجھار
نو رك ايرو سان ڪٿي آ توکي سر جي لوڙ
هن جي ڇوڙين م سؤ سفرا جھونا ڳڙهھہ جي جوڙ
تون پينار ڳلين م ڳائين سورٺ سون برابر ساري اهي پاڻ املهہ
سوز هالائي
تن
او پرس! او پريسن, دور ۾ڇیو ڻو وڃين, پڙرڀکي راڙي: او پري.! او پريس, او پسريي! او پريس. توسان ڪرڻي اٿم , ڪا ڳجھي ڳالهڙي, ڪاش! ويجھها, اڇين, الم ڪن ڏئي ٻذس, لو پر! او پريس. چنڊ کان تون حسسين, او پريس! او پريسس. ڪيئ نہ رابيل جا گل پئڙا ٽڑزي, تون بہ رابيل جسسسس, ُُل نزندو رهين, او پريي! او پسريسن. سمج سارڻ ڪيا, صينھس آيا صڙزي, ڏيَم آآيا وري, نينھس جا اآوپرين,
او پري! او پسريسن.
مفرا
محسن ڪڪڙائي شر ڍك كين | غزل راني
ڳالھہ ٿي گوري لڳي, تنھنجي لئہ آنوري لڳي, سرچ منھنجي خال اتي ننڊ نيٹي مان کڻي وئين, صاف هيءَ چوري لڳي, ود سوچ منھنجي 'جال اتي. هٽ پيار توکان دل گھري ائي, ڪیتري پوري لڳي, جسانگي نان جي جھوپ اندر, سوج منھنجي حال تي. وڪ تي ڍڪ سسسنائين ڇو؟ سوچ جي صحرا ۾ ڀٽڪڻ منھنجي ڪمزوري لڳي, مججتخ جنه تجت: نيڻ ان جا ڇو ن برسس تنھنجي جنه جهوري لڳي, چڪ نت تاب سوچ منھنجي حال ٿي.
چندسزهت تڪ سسندانتملي عٹ=ڪتو؟ اک جي کالموھ.ہ چپ ۾ ڦائلي,
دل انڪ سن جستڪداڻيڻ سٽو ؟ َ.- بي #تتاي سن عبدالقيوم صائب
تيهفنعيٰ جلر يت اتي رتي| تنھنجي اريت تير تي/ ٍ رنگ چيھي جو هجي پاڪ سينديءَ جو هجي, غزل تنهنجي قدمس جي مگر, اصل رنگت ٿي وڻي. سرخي و لالي هجي. يا مسي توڙي مسساڳ, تنھنجي لب سان ليڪ هيءَ ساٿ سنگت ٿي وڻي. َ : تنهنجو نڪ نقشو وڻيو ۽ وثيا ساروف سڀ, شمع ناهي. بلب ڪونھي. چنڊ اڃا اڀريو ن آ. تن جي بيھهڪ ئي وڻي ۽ فشسضيلت ئٿي وڻي. هن جي گھر بر آ فشقط هن جي ڳلن جي روشني. نقش هر نازڪ ادا. دل ٿي ٿيندي ئي وڃي, ِ َ >> ار ۽ انيار يي هنا سنراڪ اخ ري ٤ 09-7 ٣ هي نشسسللا نيڻ ڪو, ڪن ثا جادوءَ جو اثر, لي اق ناي ين رو ٿي! نيڻ, نشي, سسحر جي خوب نسبت اي وڻي۔ اڄ ب ننڍپڻ جون ڏنگايون دل ۾ر جرڪن يون آئين: ڳل تي ڪاڪل اٿين چريا, نانگ ڪارا ڄع سريا, جميش ڏياريءَ مر ڪنھڙي تي ڏس جي روشني. مڻ جي, موذيءَ کي بہ ڇا! جوت جلوت ئي وڻي.
ٍ ڪنهن خدائي حسن جو, هي ڏسي جاهو جلال, ساريَ لاءِ چمڪائي وئي منهنجو وحود, ٍ 7 75 ٍ ط تر ک . خوبروئي. خودسري, شان و شوڪت اي وڻي.
ڪنھن جي ڀاڪر ۾ گذاريل ڪجه گھڙيس جي روشني. دل جڏهن وتجيو وڃي. وار جي ڪنھن تار م, رات: آتم! پِرهہ تائين نتظر ڪنھن جا هي؟ پوءِ هر پيچيدگيءَ جي تہ حڪمت ئي وڻي. هڪڙو تون, ٻي تنھنجي ڪمري جي دريس جي روشني. نائب نادان وري, آھ أ: تڪچپيو ڪٺ وڃي,
هاڻ ٻئي ڪنھن جي ب هن کی نن صورت ٿي وڻي.
آثم ناٿي شاهي
تنهنجو درشس منھنجي ڌنڌلايل اکين جي روشني,
رات ڪساريءَ مر هزارن روشسنين جي روشني.
نما سس تت 0۱) سس سس )-۱14844ع
۱- ۱550ع
انيس انصاري
طببو دوائن کي ڇا ئي ويو, عزيزو دعا کي ڇا ني ويو. نہ ڀرجي عطائس جو آيو ڪڪر, نہ ڄاڻان خطائنس کي ڇا آئي ويو. انهن آ ادائي کي ڇا ني ويو. تنھس آ فشضائس کي ڇا ٿي ويو. اڏامڻ آ رڪجي رويوالجب, الاهي لاس کي ڇا ني ويو. نہ منھنجن سڏن آ اثر ڪو ڪيو, انيس آ صدانس کي ڇا ٿي ويو؟
مقصود گل
غزل تو جي مُرڪي ڏنسو, روشني ٿي وئي. دنبھا, دنبعسا, زندگي ٿي وئي. رونقون, رونقون, رات ٻهڪڻ لڳي, چنڊ, تارا, ستارا سڄي اي وئي. آدرشض آس کي ديد درشض مليبو, عسڪس ئي عڪس دل درسني ٿي وئي. وأءُ خوشٻرَ کي آ ڪڀو وائکو, پيار جي گالھ۔ پاڻهني ڪچي ٿي وئي. تنھنجي آئي خوشيءَ رقص ٻمڪي ڪير, درد جي خودبخود خودڪشي ٿي وئي. لھجي جسوت ان جي جه ڪي ٿي وئي. تنھنجي چمري ۾ مون جو چتائي ڏنو, نينھس ۾ دل نچي نرتنڪي ي وئي. گل ۽ مسکڙيون تہ تون تہ گلدزار آن, واس ئي واس تنھنجي وهي ني وئي.
غل رات جي راڻيءَ جيئس ڦھلائي خوشبو آڳر مر تيئن ئي تنھنجي صورت آهي ذهسن جي ڀاڪر ۾ر. َ سيانت مر سمھندي سيني سانڍيل سورن تي سوچي, لڙڪس لھهرون لڇنديون آهن اک جي ساگر ۾. ڀؤنر جيان مان ڀتڪي پھتم نيٺ سندءِ گھر ۾ر. وقت جا گوناگون سسشلا, مانگر مڇ جيان, حسرت مڇڙيون کاڄ آئين ٿيون من جي منچر ۾ر. اوسيؽُزي مر نس نس مان ڏس! اڀريا ڪانڊيرا, آس جا ڪٽا ديپ جلائي آھ تڪڀو در ۾. آه اُساٽيل, خشڪ پياسو. رڃ جو رهواسي يفا تج 7ج 7 سھثشيون ياد ڪھاڻيون دفنيل, ماضي سڪا ڀي, مڪلي, سرن مياڻي آهي جيون کنڊر ۾ر. ڪيس ٺو وسري تاج صحل جيان چاهيندڙ چھرو, ڪيڏو عرصو چنڊ ھيو گڏ, چنڊ جي اؤجر ۾ر. ساه جي پوئين سڏڪي تائين, ارپيل توسان آنءُ, پوءِ تون سا لئ آهين پياري! ايڏو ٻُڏتر ۾ تڪ ان توکي ڪمڙي ڳقالم. رڻي اس رخڪهيل منظرار.
محسس عباسي ۾ چري چنگ اڪ وڌا ڦٽ ڦولي, رتا رنگ ساڳيا پيا 57 ٣ رسي پرتا رانول پيا مور مرڪي, ڏسي ويجھو سانول, ويا سور سرڪي: وجھي ونگ واپس, پيو نينهي ڳولي. لا آرا اکزيون, هيون روز آتيون, ڪيون قرب ويتر, چٽيون چنڊ راتيون, اي لاٹي ناٽو رات را ڪٽ وي رهي ساٿ سرهو, سدا ساڳيو ساچن, وري ڪين رڇڙن, مون کان منھنجا صحسسن, سدا رهن سامھون منا ٻول ٻولي. ممرا
غلامر حسين رنگريز
اجا آس آهي چپ کي ڄڇچمڻ جي, بت اڪ اڃا ”9 9 اورهان سان ملڻ جو بھانو پيو آ. لا ڪون سيني جا پنڄِي اکين ۾ر, اجا خالي هي آشڀانو پيو آ. اڃا سار ساوڻ سري ٻيئي سڀئي, ڏسڻ لاءِ منظر سسعسسانو پيو آ. پيئڻ لاءِ رو مخ اانوپيوا!.
ڏنا ڏائڻ ڪهڙي تنوکي ڏس. اب محُُ زرراور رک نن ووا, هتي مونجھہ اٿم مارن کان سوا, هَت پر پر پسسسٽسن جي تازي صوا, ٿا يآ ان دل گوٺ جي كڪشتنيس گاري ڇڎڏيم, هت چپلا ڪنھن جي سھاري ڇڏيم, روئي رات سڄي تہ گناري ڇلڏيم, هنا نيٺ آسس رجا ڪڪهڙٽڙن دس. رن کي مسوڪل ڏس تہ ملير وري, كشان گھسيستي جي لئہ گاه ڀري, توکي دعسائون ڪندي ڀاءُ منمنجي نس نس. وڃي كاه پاسي سوب کنلان, هڪ جسڎڏيس سرتيسن ساڻ مللان, پنهنجي سارن سان خوش تٽور تلان, ڪان راد تن سان رهاڻيون رس.
)4(
ڪرم ٽالپر
77 انتظفاري زسدگي, بي ري زندگي. سسوچ ساروڻيون سڄڻ, بت ري زندگي. رب سل آنت نڪ آ آهہ زاري زنسسدگي. زهرج>.اري زندگي. ٫ڌ پيسري زندگي! وهہ ديج[اري زندگي. ياد هڪ تون ئي رهئيس, مسسون وساري زندگي. واهہ جي تهذيب نيئين, ڄڻ تہ ڌاري زندگي! تواڃسا رولي ڇڏي, ڪٺ منج تار زندگي. لوپ لالج کگوٽ:, ڊوهم, آ د..اري زندگي. يا اد ٿي بس-ڑڎ[ڀ[اري زندگي. ار ين اي رم تت جي راري زندگي. پيارامسرت پيار جيو,
ڦُئڪندي, لڇندي ”ڪرم” ,
۱554-۱عع
احمد تالير
كين
هيڪ آءٌ هلي تون سلڪاجن, لائي هينءَ نہ با بجسلسن. واڳ نہ تو ”دي-اگ” يرواري: ٬ : .ران تي تايو هو تن, لائي هيءَ نہ تا : پچُجن.
سي "اتڪ 9 نن با تون ساٺك ”سائوڻ” مر ڏينديسن: پرانہ ”بڊي' اين[ سن لائي هينءَ نہ پڀارا آپچيپجن.
تنهنجي ”آسوءَ” ۾ واٿ راجھايم, ڪيئي ”ڪن“ پر هانگ اُڏاي؛
يا تت اريڊ ادٳيش نرت لائي هنءَ نہ را ٻججن,
”ڀيوه." آ ۾ تولئس- پانڌي پڇندي, ”يانگم" وهاڻو رئندي لُڇندي, ”ڦڳڻ” ال ڪت 6 چت ڪين بادل غزل
رابطو پنھنجس پناهن سان ڪجي, نيٺ هس جي ئي نگاهني سان ڪجي. هو اچي جي هي جم آڌرياه؛ هاڻ, ماٺ سان يا سرد آهن سان ڪجي. سا ماڻيوسون ثوابني جڇجو گفسڻيو, خود ڪجي, هن جي صلاحن سان ڪجي. هج ۾ هو هنس ڪسسسڏو هانءُ تي,
وصل ۾ سرهاڻ نٿاهن سان ڪجي. ۱- هع
طويل سفر آ ۽ همسفر ب ناهي ڪو,
اداس شام آ مايوس هوائون آهن.
اندر رشور وڏو گوڙ منو ٻيو آهي.
چس تي چپ مگر آاً مڙهيل اڃا تائي-
پُڇان ن منزلن جو پار پتو ٿو ڪنھن کان, گھڻائي راهگير توڙي مون سان ٽڪرايا.۔
ڏنمر نہ هك ڪنھين کي ۽ نہ ڪو کيڪاريم, اهوئي ڏوهہ ڪيو ئمر, اهو گناه ڪيمر-
تڏهي ت بار وڌي ويو آ پنھهنجي دل مس تي, اکين مان لڙڪ ڪنھس ڀي موڙ تي سڪ ئي نٿا۔۔ پرينءَ جي پيار جو آڻٿت, نہ ڪو دلاسو آ, ڏسان ٿو نيڻ اگھي چؤ طرف آ ويراني,
نہ ڪئي وڻ, نہ ڪا ساوڪ, ند ڪا وسئن آهي, لڳي ٿو منھنجو نہ آهي ڪئي ب واهيرو,
ڪک خرابى جا کڻي ڪاٿي اڏيان آگيرو؟
شام کان پوءِ انڌيرو ب آ وڌڻ وارو-
طويل سفر آ ۽ همسفر ب ناهي ڪو...
نياز پنھور غزل توکي اكزس ڏني نينڊ هئي پیار جي, گمرج توکي هئي ڪهڙي اظھار جي. رات ويهي لکيم گيت ڪڀئي مگر, وصف پوري نہ 'ڻي ڪا منھنجي يار جي. ناو آهي حسريل: پر ضسروري وڃڻ, سڪ ڏاڊي لڳي آھي هس پار جي ڪر ري روز تنهس کي بہ پرچائجي, ڳالھ.۔ آهي انھيءَ ئي تہ رهنوار جي. نياز چانڊرڪيون نڀين اُداسون ڏس, باد پل پل پوي آئي ڪنھين پيار جي. مھراڻ
بخشڻ مھراڻوي
مرڪ چيزن تي ٽٿڙي,
هوءَ نٿي ملي,
نٿي ملي,
هي مان: با
انت ناهي چا جو ۽ پيار جو, سمنڊ ڪيڏو آ ڊگھو سنسار جو. ڪائي آٿت, ڪو سھارو ڪود آ, ڪوب ساحل ڪو ڪنارو ڪوڌ آ. هاءِ ڪشتي زندگيءَ جي,
تون تہ مايا جو نگر,
تون تہ ڪونجن جو ولر,
تون تہ سنڌوة جي اُٿل,
تون تت سانوڻ جي گهتا,
تون تتہ ڪوٽل جي صدا,
تون تہ نيش جو خدا!
ڏور آسمانس مائي,
مان سُڃو, بي پهڄ مون وٽ, تون ڇڎي اڪاش تارا,
چاندني جا روپ سارا,
هيٺ ڌرتي تي لهي,
هن ڪکائين جهوپڙي ۾مر٫,
مرڪ ڇپڙن تي ٽئڙي پر,
ڻس پڪِلڪجڪحخڃخججونن
پشپا ولڀ 2 ٍَ
منھنجي ڏوهن کي
جيڪڏهن هڪ طرف ڪجي
منھنجون چڱايون ايتريون آثوريون آهن
تہ ڇا مان انسان يا جانور ڪهڻ سان
جو سنت ئي وڃان!
ڪنھن کي ٻاڪاريندي ڏسان
۽ سير وجھي ڇڏڎيان!
فُن فانڪندو ڏسان
ليلائيندو ڏسان
۽ ڇريون هلائيندو وڃان!
تيز ڪيان
۽ رين ۽ گتيل سڌ ڪان پُڏان!
ن اکين ۾ تريل ڳوڙها ڏسان!
اڄ ڪلش َ
پيدا ڪرڻ واري کان مارڻ وارو وڏو ٿي ويو آهي!
ڪوثر ٻرڙو غزل چڪتاي صا سنھنجي هن ٿي: وستيءَ وسئيءَ واهڻ واهڻ, هن جيون جا ڪٻر ڀريندو, ڳاو في٬ټرټن تا ناڻين, هر ڪنهفن صورت منجڃهھ خنا پر, ٰ تو جھڙا ڪي ڇچصقاراا مسيائين. تنهنجو ساٿ جي مون سان منڙي, جنت مون كئہ صحرا سائين. ۱454-۱ع
۱- ۱540ع
شبنمر گل .<ٰ . مون کي سٺو لڳندو آاهي
تنھنجو نالو!
ْ
لنمنجن جدس جي
مڌر موسيانيءَ تي
منھنجي روح
جي بدن جو
بي خود رقص!
ْ
يادن جي
بباليءَ م چانھس اوتيندي
ڪپ جو ڀرجي
ڇلڪي پوڻ
۽ مھمانن جي سامھون
پنهنجو شرمنده ٿيڻ!
ْ
اعتراف جي تنا م
جذبن جي اظمار لاءِ
منتظر نگاهن سان
مخاطب ٿئيندي
ڪجه چوندي چوندي
موضوع کي بدلائي ڇڏڻ!
ْ
تنھهنجو ڪجه ن چوڻ
بس لڳو چاھ مان
مون کي ائين تڪيندو رهڻ
جيئن اس جا ڪرڻا
اکين ئي اکين ۾
سورج مکيءَ کي
ستار رند
هي نظم ناهي هوءَ منھنجي هر سوال تي ائين پريشان ٿي ويندي آهي جنفن جي جواب م مان خدا ۽ انسان جي تعلق کي تڪ هن پنهنجي هٿ-تريءَ تي رکي سگھان ٿو. هوءَ منھنجي هر سوال تي ائين پريشان ئي ويندي آهي جنهن جي جواب م مان يڪ ضبيخ کي هڪ شام کي ۽ مقرر تائيمر تي آٿيندڙ هڪ رات کي خريد ڪري سگھان ٿو هوءَ منهنجي هر سوال تي جنفن جي جواب م مان خرد پاڻ کي هڪ قرت ٿي ۽ هڪ قبر کي بنان ڪنھن ڪفن جي بہ دفنائي سگھان ٿو پر افسوس! پر افسوس جو منهنجا سڀ سوال سڀ جواب وت جي انڌي ٻوڙي جھور پوڙهي کي دراصل غلط لڳي رهيا آهن
زوار نقوي
5 سورج غروب ٿي ويو آ آڪاش تي تيڙڑو تڙڑي ۽ ڪتيون کڙي ٻپيون هن ۽ مان پنھنجي هئن جي ٻُڪن ۾ تنهنجي ڪتابي چھري کي ڏسان ٿو جنهن جي هر ريکا تي وکريل هن منھنجا گيت, غزل ڪرتا ۽ ڪماڻيون جن کي هر روز, صبح ۽ سانجهہ, خوابن ۽ خيالن م تنھنجي مُک تي وگريل ڏسان ٿو مان ڄڻ تنھنجا چپ چمان ٿو مان چپ چمان ٺو يا ڪوئي گيت لکان ٿو مان ۽ ان ويل شفق جي هس ٻار کان ڪوئي آواز ٻڌان ٿر مان ڪوئي مس پرڀائي رهيو آ. الم ثتانئي ين ؿا ان انائتن.“
٣ غزل
بي رخي. تنهنجي ڏسي ڏاڊو کليس. روشني اونداھہ ۾ تبديل آني, ني اود لي هر گمهسڙي تو پاڻ کي ڀانيو اُتمر, خودسري تنهنجي ڏسي ڏاوو کليس. بي دلي تنھنجي ڏسي ڏاڍو کليس. گُل پُتي تاريءَ سَنجمان تون جو رئين, دل لڳي تنھنجي ڏسي ڏاڍو کليس. پيار ۽ خوشبوءِ نڪائڻ ٿي گھريس, تا اد لين
8 ۽ نڪ يڪڪپيي اس جينيانڪةست .0(
اظمار سومرو
وسري ويل ڇوڪري باد مون تي پهاڙن تان لٿل پاڻيءَ جيان پئجي رهي آ. وقت منھنجي اداسيءَ جا ڳوڙها ميڙي پاڻ مر کلي ٿو. شام پرديسي پکيءَ جيان سمنڊ ڪناري لهي ٿي هوءَ بلوري چوڙيس جھزا خيال مون مان ميڙي, نئي نقشي تي لکي ٿي-۔ رات اوٻاسيءَ لاءِ وات ڦاڙي ٿي۔۔ مان, ڪنهس بور ڪتاب جيان پاڻ کي ب نٿو وڻان وسري ويل ڇوڪري ريشمي تاڪين جيان وري مون ۾ کلندي ئي وڃي ڄامشوري جون ٻانهون مون ۾ر نيٺ سوڙهيون ٿي وينديون-- ۽ منھنجي شاعري وري سورنهن سالن جي ڇوڪريءَ جو
26
۱540-۱ع
اڪبر جسڪاڻي و َ مان اهو نہ اهيان
ڪٿي ڪٿي منافقي ڪرڻي ٽي پوي سڀ اصول ۽ آدرش,
ٽوڙڻا ٺا يون.
جنهن جي آڏر جھهڪڻو ن هو, ان آڏو جھهڪڻو ٿو پوي.
سڀ ڪجھ بدلجي ٻيو
مان ب بدلجان پيو
منھنجي آڏو,
منھنجا آدرش ۽ اصول,
ڪنفن وقت ذهن ڦرهي تي
تري ايندا آهن
پوءِ ان ٻيڙا مر
ڪينرو لوڙڻو أٺو پوي,
سگريٽ مٿان سگريٽ جو ڪش, ۽ ڦُلزن مر نڪوٽين جو زهر,
پوءِ اڀ ساهي مر
ڪينرو کنگھڻو ٺو پوي,
سڀ ڪج معلوم هوندي
روز طعنن جي ٿياس تي چاڙهي پنهنجي ڪمزوري کي لڪائي مون کي زهر جو ڍڪ ڏيئي هوءَ مڪتى ماڻيندا آهن,
ها مان اهو ن آهيان
جيڪو جھٽ ۾ ڪنهن کي چئي ڏيندو هوس
پر هاڻ تہ مان سوچن جي قبر ۾ پوريل زنده لاش آهيان
مان اهو نہ آهيان
مان اهو ن آهيان
تاڙي:ساڻ ناڙو,
هر محفل ۾ ڄانيل رهندڙ--
۱- ۱540ع
اڄ مان ايترو وڃائجي ويو آهيان,
جو سڀ شيون مون کان کسجي ويون آهن, اڪيلائيءَ جي سمنڊ م۾ر,
غوطا کائيندو رهندو آهيان.
ڪنشن سان سور سليان
ڪنھن کي دانھن ڏيان
جن تي وشواس هو.
تن ب مون کي عام ماڻفن جيان ٺڪرائي ڇڏيو هاڻ ت بتين سان ڳالهيون ڪندو آهيان! ۽ پنھنجي پاڄي کان ب,
ڪنھن رقت ڊڄندو آهيان
مان هاڻ اسٽريچر تي پيل
مرده خاني م اهو لاش آهيان
جنهن کي ڊاڪٽر جي موجودگي ۾ عام ماڻھو چيري ڦاڙي
لاوارث ڪري
دفنائي ڇڏيندا
روشسن گمانگمرو
سائيٽ
سرت ۽ ساچڃاھ سان سهڪار جي گڏ گھياريون, نفرتون ۽ ڪلفقتنون ڪڏهين نہ دل مر ڌارجن: ڪين رڪجي شل ڪڏهن هي زندگيءَ جو قافلو, روشنيءَ خاطراچو سج جو ڏيئو اڄ ٻاريون. هي اآ يي ۽ غريبيءَ جسا نفاوت ڊاهجسن, ڪين رهجي ڪو ڪڏھس انسانيت کان ويسلو, خون پنھنجي سان امڙ جي سينڌ کي سينگاريون, ٿو کڀي هت هر ڪنھين کي پڀار الفت آجپو, نانگ ٿيندو نانگ آڇو نانگ دل ۾ ڌاريون؟ سد ناي نڪرت سندو الفت اندر مر آڻجي, ٽڪ زندگي ئي پئي گذارڻ دورس ڻو آ مس ئلو, ڪوت سارا ھر وارا ڇو نہ ”روشس” ڊاهجن.
ممرا
مبر محمد پيرزادو
گت توسان آهي لونءَ لڳاء اڙي, او آءٌ,
هلى, او آءٌ.
چوڏس چنڊ جي چانڊوڪي تون, پنھنجو مس چڪور, گمڙي گمڙي آ گماُاسان لئہ, پل پل آهي پور- گھليو آ گهور اتر جو وا اڙي, او آءٌ,
هلى, او آءٌ.
جھڙ جي جمانجم, ڪويري ڦُز ڦُڙ, واءُ ڪري سرڙاٽ, اهڙي هي اونداهَ لڳي ئي, ڪاريهر جي ڪاٽ_ توهان جو سنڌ سنڌ مر سوداُ اڙي, او آءٌ,
هلي, او آء۱.
سنجفا سممو ۽ اُجڙيل بن آ, پنھنجي دل جو ديس, جنه ۾ جوڳي بيس وڄائي, پائي گيڙو ويس-_ ڇڪائي لهرو گهرو گهاءُ اڙي, او آءٌ,
هلى, او آءُ.
هاءِ اُڃايون اکڙيون پنھنجون راهہ نھاري موٽيون, ٻيڙيون چيئي ڇوکيون نٺاهي, اولن ڏيئي اوٿيون, اسان جي هاڻي وڃي ٿي ناءُ اڙي, او آءٌ,
هلي, او آءٌ.
(ه۱9)
يت
پر جسسان سندانہ اي راس, هيل ب سانوڻ هيل گذريو.
ننڏڙي کڀڌڙي بوند وسي آئي, مون کي تنهنجي سار اچي ئي, هر ڪو خوش خقوش, آِ اداس!
هيل ب سائوڻ هي کل گذريو.
پر پر ٿو جمومي, ڳائي, موس بيئي رنگ وسائي, ڪيئن ڪو هن دل کي سمجھائي, جنھن جو تو هڪ ۾ وشواس!
هيل ب سائوڻ هيکل گذريو.
هير گُلي سان رقتص ڪري ٿي, خسواهش سيني ۾ ڦائڪي ٿي, ڪپسشن نه مَسڀسارون آٿسئي هر آس! هيل ب سانوڻ هيکل گذريو.
اک جي, چپ جي, دل جي پنھنجي, هٿ. اڪر, بوسَي جي آهنجي, پاڻي لاهي ڪنهن جي ڪنھن جي, انگ انگ جي آ پنھنجي پياس! هيل ب سائوڻ هيل گذريو.
لا
۱50۱ع
۱554-7-۱
.
.هه
13 ”---ه آني ا9 ڪن گسنايو ندسسساڻيو ڪا 9 آئي رت رابيل جي. نه هيڪر اڇ هوند, مهڪي منهنجو منڙو! آئي رت رابيل جي. ناه م سرهاڻ, توکي پسي ساڻ, ٽزيو گل گلاب جو. سرنھس پلا گل, ڪڻڪ وئي نسسري, توکي ڪيئس وسري, رهاڻ پنھنجي روح جي. سس ر نخسن بيساد ڳل: تير .جن رَنا, تنھنجي آهہ پڇا, هتي هر ڪنهن روح کي. سرنھي پيسلا گل, ڪائڪر ۾ر آيون,
اتيال رند
غزل موسمن جا سمورا انگل شاعري, روح فطرت ۾ آهي رکيل شاعري. آذريرڻ لرڻ فلنهغررڻ مرن ري تنهنجي وارن ص وکكري ويل شاعري. تون تہ منھنجي رڳ ۾ ڌڳي ٿي اُٿين, تنهنجون ڳالھيون ڀنيءَ جي ڀنل شاعري. تڪ جي انگي ڏي اُڏاشي اڄ جي, هيل آگمر اسان تي ڪيا ---
نيٺ آندي اندر ۾ نل تساعري.
انحم قاضى
)۱*(
هي ڏس ڪيڏا پيار اسان جي پلڪن م, تت اد ته لڪ
تنهھنجن مک تن مرڪ ستائين او سانئد!